Šta je SBS

Prema postojećoj svetskoj elektronskoj bazi retkih bolesti nazvanoj Orphanet (www.orpha.net), SBS se svrstava  u retke gastroenterološke bolesti, koje se ovako klasifikuju i šifriraju:

Sindrom kratkog creva- ORPHA:104008

• Primarni sindrom kratkog creva - ORPHA:365563
• Sekundarni sindrom kratkog creva ORPHA:95427

   

Razlika između primarnog i sekundarnog sindroma kratkog creva

Primarni SBS nastaje zbog patoloških procesa sa kojim je dete rođeno, a sekundarni SBS nastaje kasnije u životu zbog neke bolesti ili hirurške intervencije.

Pojašnjenje koja je funkcija različitih delova creva ( tanko i debelo )u velikoj meri može pomoći da se objasni kako se potrebe za ishranom menjanju nakon resekcije creva.

Kod nekih pacijenata sa SBS, postoji mogućnost da se crevo prilagodi nakon operacije resekcije creva.

Operacija creva i resekcija istog može promeniti sposobnost vašeg organizma da apsorbuje hranljive materije iz hranu koje jedete i tečnosti koju pijete. U zavisnosti od toga koji deo creva vam je uklonjen i u kojoj meri, vaše potrebe za ishranom i terapijom će se menjati. Ovaj proces prilagodjavanja izgleda drugačije za svakog pacijenta i za svakog će biti potrebno vreme da se organizam prilagodi na novu situaciju.

Odmah nakon operacije resekcije creva , svim pacijentima će biti neophodna parenteralna ishrana , gde se hranljive materije daju telu kroz IV. Ovo se zove akutna faza i ona može da traje nedeljama ili mesecima u zavisnoti od stanja pacijenta.

Moguće stanje pacijenta u prvoj  i drugoj godini nakon resekcije :

Nakon resekcije creva su u mogućnosti da se vremenom prilagode sa prostalom dužinom kako bi organizam apsorbovao hranljive materije. Nažalost ovaj proces može potrajati i par godina , čak i duže u zavisnosti od stanja pacijenta i koji deo creva je preostao i koja dužina ( jejunum, ileum, kolon ).

Pacijenti sa SBS mogu koristiti nutritivnu podršku u zavisnosti od preostale dužine i funkcije creva. Nakon operacije i resekcije creva, sluznica preostalog creva može se promeniti i apsorbovati dovoljnu količinu hranljivih materija i tečnosti kroz proces koji se naziva crevna adaptacija. To je prirodni proces prilagodjavanja preostale dužine creva na situaciju i obezbedjivanje neophodnu količinu vitamina, minerala i tečnosti.

Adaptacija creva je izuzetno važna za osobe koje imaju dijagnozu SBS jer je to krajnji cilj kako bi mogli da vode približno život kako su vodili i ranije. 

Postoji situacija kada se crevo nakon resekcije ne adaptira i ne može sa preostalom dužinom da apsorbuje dovoljno vitamina,minerala i tečnosti.

Jedan od načina nutritivne podrške je pareteralna ishrana.

PS ( parenteral suport ) se daje pacijentima intravenozno IV, unosom tečnosti i ishrane direktno u venu.Parenteralna podrška može biti od tečnih elektrolita do kompletne mešavine hranljivih materija. PS je opcija koja u slučaju kada ne postoji druga mogućnost unosa hranljivih materija i tečnosti, koja spašava život pacijentima nakon resekcije creva. PS dugoročno gledano utiče na kvalitet života i povezana je sa nizom komplikacija. 

Potpuna parenteralna ishrana je tip parenteralne podrške , koja obezbedjuje mešavinu proteina, ugljenih hidrata,masti,vitamina i minerala i prilagodjen je specifičnim potrebama pacijenata.Tečne hranljive materije se isporučuju direktno u krvotok pacijenta sa SBS, kroz otvoren port na grudima ili na plasiranoj braonili na ruci. TPN se u velikoj meri koristi u prvim mesecima nakon resekcije.

TPN kao rešenje za preživljavanje pacijenata , može biti dugoročno rešenje ali ona se sprovodi u bolničkim uslovima kod nas i u tom slučaju pacijent je uskraćen za vodjenje normalnog života i da se socijalizuje. TPN u bolničkim uslovima kod nas dovodi do lošeg psihičkog stanja pacijenata jer su u nemogućnosti da imaju aktivnosti i da planiraju. U svetu postoji kućna parenteralna ishrana HPN o tome će biti reči u posebnom sekciji.

Parenteralna podrška kao vid ishrane ne pomaže crevima da se oporave i ukoliko je pacijent primoran da je prima na duže vreme u opasnosti je da izazove dodatne komplikacije koje su isto opasne po život pacijenata. 

Parenteralna ishrana 

• Predstavlja metod ishrane, gde se pacijentu hrana daje putem perifernog ili centralnog venskog puta-intravenski.
• Parenteralna ishrana može biti dopuna nedovoljnom unosu hrane per os ili enteralno (putem digestivnog sistema) ili može predstavljati JEDINI način unošenja hrane. 
• Potpuni preparati parenteralne ishrane sadrže sve makronutrijente (glukozu, aminokiseline, masti), minerale i vodu.

Kao jedan vid hranjenja pacijenata sa dijagnozom SBS jeste enteralna ishrana. U zavisnosti od stanja pacijenata i koji deo creva mu je odstranjen, moguće je hraniti se preko sonde.

Sonda se postavlja u zavisnosti od samog pacijenta i njegovog opšteg stanja, postoji :

Sonda kroz nos, usta i preko kože na stomaku direktno u stomak pacijenta ili u tanko crevo za one pacijente sa delimično funkcionalnim gastrointestinalnim traktom.

Hranjenje preko sonde je poznato kao enteralna ishrana EN, kroz cev se isporučuju hranljive materije i  na taj način se pacijenti hrane ili dohranjuju. Hranjenje putem sonde se obezbedjuje održavanju ili poboljšanju moći apsorpcije preostalog creva. Na taj način se pacijent hrani sa hranjljivim materijama i tečnosti kako bi izbegao upotrebu parenteralne ishrane.